Şahıs Şirketi Nasıl Kurulur? 2025 Kapsamlı Rehber

Giriş: Kendi İşinizin Patronu Olma Yolunda İlk Adım

Türkiye'de çalışanların, iş arayanların ve kariyer değiştirmek isteyenlerin en çok merak ettiği konulardan biri, kendi işini kurma süreci. Özellikle düşük maliyetli ve hızlı bir başlangıç yapmak isteyenler için şahıs şirketi, cazip bir seçenek olarak öne çıkıyor. Peki, şahıs şirketi nasıl kurulur? 2025 yılı itibarıyla güncellenmiş bilgilerle, bu süreci adım adım inceleyeceğiz. Bu rehber, girişimcilik hayallerinizi gerçeğe dönüştürmeniz için size yol gösterecek.

Kariyer yolculuğunda farklı bir rota çizmek, mevcut işinizden daha fazla tatmin almak veya potansiyelinizi tam olarak ortaya koymak istiyorsanız, şahıs şirketi kurmak bu hedeflere ulaşmanızda önemli bir basamak olabilir. İş hukuku çerçevesinde, şahıs şirketi kurmanın hem bireysel hem de ticari açıdan getirdiği yükümlülükler ve faydalar bulunmaktadır. Bu yazımızda, bu süreci tüm detaylarıyla ele alacak, karşılaşabileceğiniz olası zorluklara karşı sizi hazırlayacağız.

Şahıs Şirketi Nedir? Temel Tanım ve Özellikleri

Şahıs şirketi, en basit ifadeyle, bir veya birden fazla gerçek kişinin, ticari faaliyetlerde bulunmak amacıyla kurduğu ve tüm ticari borçlarından şahsen sorumlu olduğu bir şirket türüdür. Yani, şirket tüzel kişiliğinden ziyade, ortakların kişisel mal varlıkları ile faaliyet gösterir. Bu, özellikle yeni başlayan girişimciler için hem kolaylık hem de bazı riskler barındırır.

Şahıs Şirketinin Yasal Yapısı ve Tüzel Kişilik

Türk Ticaret Kanunu'na göre şahıs şirketleri, tüzel kişiliği olmayan veya sınırlı tüzel kişiliğe sahip olabilen şirketler olarak tanımlanabilir. En yaygın şahıs şirketi türleri kollektif şirketler ve komandit şirketlerdir. Ancak, bireysel olarak iş kurmak isteyenler için en sık tercih edilen ve halk arasında 'şahıs şirketi' olarak anılan yapı, aslında şahıs işletmesi veya serbest meslek erbabı statüsüdür. Bu, vergi mevzuatı açısından daha çok bireysel gelir vergisi mükellefiyeti ile ilgilidir.

Şahıs Şirketi Türleri (Gerçek Anlamda)

• Kollektif Şirket: En az iki gerçek kişinin ticari bir işletmeyi, ortak bir amaçla işletmek ve tüm ortakların sınırsız sorumluluğu ile kurulur.
• Adi Şirket: Belirli bir amaca ulaşmak için en az iki kişinin, emeklerini ve mallarını birleştirmeyi taahhüt ettiği sözleşme ile kurulan şirkettir. Tüzel kişiliği yoktur ve ortaklar şahsen sorumludur.
• Komandit Şirket: Bir veya daha fazla komandite ve bir veya daha fazla komanditer ortağın bulunduğu şirket türüdür. Komandite ortaklar sınırsız sorumluyken, komanditer ortaklar yalnızca koydukları sermaye ile sınırlı sorumludur.

Bu yazımızda odaklanacağımız ve genellikle 'şahıs şirketi' denildiğinde akla gelen yapı, bireysel olarak ticari faaliyet veya serbest meslek faaliyeti yürüten gerçek kişilerdir. Bu kişiler, şahıs işletmesi veya serbest meslek erbabı olarak vergi dairesine kaydolurlar.

Şahıs Şirketi Kurulum Süreci: 2025 Adım Adım Rehber

Şahıs şirketi kurmak, diğer şirket türlerine göre daha basit ve hızlı bir süreçtir. İşte 2025 yılı itibarıyla güncel adımlar:

Adım 1: Faaliyet Konusunu Belirleme ve Ön Araştırma

İlk adım, ne tür bir iş yapacağınıza karar vermektir. Faaliyet konunuz, hangi meslek grubuna gireceğinizi, hangi odalara kayıt olmanız gerektiğini ve hangi izinlere ihtiyacınız olacağını belirleyecektir. Örneğin, bir yazılımcıysanız serbest meslek erbabı olarak, bir esnaf iseniz esnaf odasına bağlı olarak faaliyet gösterebilirsiniz.

Pratik Örnek: Ayşe Hanım, evde el yapımı takılar üreterek online satış yapmak istiyor. Faaliyet konusu 'el yapımı takı üretimi ve satışı'. Bu, onu genellikle esnaf odasına yönlendirecektir.

Adım 2: Gerekli Belgeleri Hazırlama

Şahıs şirketi kurmak için genellikle aşağıdaki belgelere ihtiyacınız olacaktır:

• Kimlik fotokopisi
• İkametgah belgesi (e-devletten alınabilir)
• Vesikalık fotoğraf (son 6 ay içinde çekilmiş)
• Varsa kira kontratı veya tapu fotokopisi (işyeri adresi için)
• Vergi dairesi tarafından istenecek diğer belgeler

Adım 3: Mali Müşavir (Yeminli Mali Müşavir veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavir) ile Anlaşma

Şahıs şirketi kurma sürecinde mali bir müşavir ile çalışmak, hem yasal süreçlerin doğru yürütülmesi hem de vergi yükümlülüklerinin eksiksiz yerine getirilmesi açısından büyük önem taşır. Mali müşaviriniz, sizin adınıza vergi dairesi işlemlerini yürütebilir ve danışmanlık hizmeti sunabilir.

Öneri: Mali müşavir seçerken referanslarını kontrol edin ve ücretlendirme konusunda net bilgi alın.

Adım 4: Vergi Dairesine Başvuru ve Kayıt

Mali müşaviriniz aracılığıyla veya bizzat vergi dairesine giderek şahıs şirketi kuruluş başvurunuzu yapabilirsiniz. Bu aşamada, faaliyet konunuz, işyerinizin adresi gibi bilgiler verilir ve vergi numaranız çıkarılır.

• Vergi Levhası: Başvurunuz onaylandıktan sonra vergi levhanız düzenlenir. Bu belge, işinizi yasal olarak yürütmeniz için zorunludur.

Adım 5: Ticaret Odası veya Esnaf ve Sanatkarlar Odası Kaydı

Faaliyet konunuza göre, ilgili odaya kaydolmanız gerekebilir.

• Ticaret Odası: Ticari işletme kuruyorsanız (örneğin, toptancılık, perakendecilik, imalat vb.) Ticaret Odası'na kayıt olmanız gerekir.
• Esnaf ve Sanatkarlar Odası: Esnaflık veya zanaatkarlık yapıyorsanız (örneğin, berber, terzi, tamirci, bakkal vb.) Esnaf ve Sanatkarlar Odası'na (ESOB) kayıt olmanız gerekir.

Bu kayıtlar için de yine mali müşaviriniz destek sağlayabilir.

Adım 6: SGK (Bağ-Kur) Kaydı

Şahıs şirketi kurduğunuzda, kendi adınıza SGK (Bağ-Kur) primlerinizi ödemeniz gerekir. Bu, ileride emeklilik, sağlık güvencesi gibi haklardan yararlanmanızı sağlar. Kaydınız, vergi dairesi veya oda kaydınız sonrası otomatik olarak başlatılabilir veya manuel olarak yapılabilir.

Adım 7: Diğer İzinler ve Ruhsatlar (Gerekirse)

Faaliyet konunuza bağlı olarak belediyeden işyeri açma ruhsatı, ilgili bakanlıklardan özel izinler veya lisanslar almanız gerekebilir. Örneğin, gıda satışı yapacaksanız Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan, sağlık hizmeti sunacaksanız Sağlık Bakanlığı'ndan izin almanız gerekebilir.

Şahıs Şirketi Kurmanın Avantajları

Şahıs şirketi kurmanın birçok avantajı bulunmaktadır:

• Düşük Kuruluş Maliyeti: Diğer şirket türlerine göre kuruluş masrafları daha düşüktür.
• Hızlı Kurulum Süreci: Belgeler tam olduğunda birkaç gün içinde kurulabilir.
• Basit Muhasebe Sistemi: Muhasebe kayıtları genellikle daha basittir.
• Esneklik: İşleyişinde daha fazla esneklik sunar.
• Kar Dağıtımı Kolaylığı: Elde edilen kar, doğrudan ortakların gelirine aktarılır.
• Vergi Avantajları (Başlangıçta): Özellikle ilk yıllarda belirli vergi teşviklerinden yararlanma imkanı olabilir.

Pratik Örnek: Genç bir girişimci olan Can, freelance web tasarım hizmeti sunmak için şahıs şirketi kurdu. Düşük başlangıç maliyeti sayesinde ilk sermayesini işini büyütmek için kullandı.

Şahıs Şirketi Kurmanın Dezavantajları ve Riskleri

Her ne kadar avantajlı olsa da, şahıs şirketlerinin bazı dezavantajları ve riskleri de bulunmaktadır:

• Sınırsız Sorumluluk: Şirketin borçlarından ve yükümlülüklerinden tüm mal varlığı ile sorumlusunuz. Bu, en önemli riskidir.
• Sermaye Yetersizliği: Büyüme potansiyeli sınırlı olabilir, çünkü sermaye artırımı diğer şirket türlerine göre daha zordur.
• İtibar ve Güvenilirlik: Bazı büyük kurumsal firmalar, şahıs şirketleri ile çalışmayı tercih etmeyebilir.
• Vergi Yükü (Gelir Artıkça): Gelir arttıkça vergi dilimleri yükselir ve vergi yükü artabilir.
• Kişisel Gelir Vergisi: Şirket karı, kişisel geliriniz olarak vergilendirilir.

Önemli Not: Eğer işinizde büyük bir risk faktörü varsa veya borçlanma ihtimaliniz yüksekse, limited veya anonim şirket gibi daha koruyucu şirket türlerini değerlendirmeniz önerilir.

Şahıs Şirketi Kurulum Maliyetleri (2025 Tahmini)

Şahıs şirketi kurma maliyetleri, seçtiğiniz mali müşavirin ücretine, oda kayıt ücretlerine ve gerekli diğer belgelere göre değişiklik gösterir. Genel olarak 2025 yılı için ortalama maliyetler şu şekildedir:

• Mali Müşavir Ücreti: Yıllık ortalama 3.000 TL - 8.000 TL arasında değişebilir.
• Oda Kayıt Ücretleri: Ticaret Odası veya Esnaf Odası kayıt ücretleri ve yıllık aidatları (genellikle 500 TL - 2.000 TL arası).
• Resmi Harçlar ve Damga Vergileri: Vergi dairesi ve diğer resmi kurumlar için ödenecek küçük miktarlar.
• Diğer Giderler: İkametgah belgesi, fotoğraf gibi küçük masraflar.

Toplam Tahmini Başlangıç Maliyeti: 4.000 TL - 10.000 TL arasında bir bütçe ayırmak genellikle yeterli olacaktır. Bu rakamlar, sektöre ve bulunduğunuz şehre göre farklılık gösterebilir.

Şahıs Şirketi Sahibi İçin Yasal Yükümlülükler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Şahıs şirketi kurmak sadece bir başlangıçtır. Sürekli olarak uymanız gereken yasal yükümlülükler bulunmaktadır:

• Vergi Beyannameleri: KDV, muhtasar, geçici vergi ve yıllık gelir vergisi beyannamelerini zamanında vermeniz gerekir.
• Defter Tutma: Yevmiye defteri, defter-i kebir gibi defterleri tutmanız ve tasdik ettirmeniz zorunludur.
• Fatura ve Belge Düzeni: Yaptığınız her satış veya hizmet için fatura veya yazar kasa fişi düzenlemelisiniz.
• SGK Prim Ödemeleri: Bağ-Kur primlerinizi düzenli olarak ödemelisiniz.
• Mevzuata Uyum: Faaliyet gösterdiğiniz alana ilişkin güncel mevzuata hakim olmalısınız.

İş Hukuku Açısından: Eğer şahıs şirketiniz bünyesinde çalışanlarınız olursa, iş hukuku kurallarına tam uyum sağlamanız gerekir. İş sözleşmeleri, SGK bildirimleri, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai gibi tüm iş hukuku düzenlemelerine dikkat etmelisiniz.

Kariyer Değişikliği ve Şahıs Şirketi

Mevcut bir kariyerden sıkılan veya daha fazla tatmin arayan kişiler için şahıs şirketi kurmak, harika bir kariyer değişikliği fırsatı sunar. Kendi ilgi alanlarınız ve yetenekleriniz doğrultusunda bir iş kurarak, hem kişisel gelişiminizi destekleyebilir hem de daha mutlu bir çalışma hayatı inşa edebilirsiniz.

Pratik Örnek: Kurumsal bir firmada pazarlama uzmanı olarak çalışan Elif, uzun süredir hayalini kurduğu danışmanlık işini kurmak için şahıs şirketi kurdu. Bu sayede kendi saatlerini belirleyebiliyor, ilgi alanlarına odaklanabiliyor ve daha tatmin edici bir kariyer inşa ediyor.

Şahıs Şirketi mi, Başka Bir Şirket Türü mü? Karar Verme Süreci

Şahıs şirketi kurmadan önce, işinizin niteliğini, büyüme potansiyelini, risk faktörlerini ve sermaye ihtiyacınızı göz önünde bulundurarak aşağıdaki soruları kendinize sormalısınız:

• İşimin risk faktörü yüksek mi?
• Kısa sürede büyük bir borçlanma ihtimalim var mı?
• İşim hızla büyüyecek ve sermaye ihtiyacı artacak mı?
• Müşterilerim genellikle kurumsal firmalar mı olacak?

Bu soruların cevapları 'evet' ise, limited şirket veya anonim şirket gibi daha koruyucu ve sermaye artırımına daha uygun şirket türlerini araştırmanız faydalı olacaktır.

Sonuç ve Öneriler

Şahıs şirketi kurmak, Türkiye'de girişimciliğe adım atmak isteyenler için uygun maliyetli ve hızlı bir başlangıç noktasıdır. Ancak, sürecin tüm adımlarını doğru anlamak, yasal yükümlülükleri yerine getirmek ve potansiyel riskleri göz önünde bulundurmak büyük önem taşır. 2025 yılı itibarıyla güncel bilgilerle hazırlanan bu rehber, size yol göstermeyi amaçlamaktadır.

Önerilerimiz:

• Mutlaka güvenilir bir mali müşavir ile çalışın.
• Faaliyet konunuzu iyi araştırın ve gerekli izinleri alın.
• Tüm yasal yükümlülüklerinizi zamanında ve eksiksiz yerine getirin.
• İşiniz büyüdükçe ve riskler arttıkça şirket yapınızı gözden geçirmeyi düşünün.
• Kariyer hedeflerinizi ve meslek seçimlerinizi bu süreçte doğru değerlendirin.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Şahıs şirketi kurmak ne kadar sürer?

Belgeleriniz tam olduğunda ve başvurunuzu yaptığınızda, genellikle birkaç iş günü içinde vergi dairesi kaydınız tamamlanabilir.

Şahıs şirketi kurmak için ne kadar sermaye gerekir?

Şahıs şirketi kurmak için yasal olarak belirlenmiş bir sermaye şartı yoktur. Ancak kuruluş ve ilk giderler için belirli bir bütçe ayırmanız gerekir.

Şahıs şirketi sahibi SGK'lı olabilir mi?

Evet, şahıs şirketi sahibi aynı zamanda başka bir işverenden SGK'lı (4/a kapsamında) olabilir. Ancak bu durumda Bağ-Kur (4/b) primlerini ödemeye devam etmesi gerekebilir. Detaylar için SGK ile iletişime geçmek önemlidir.

Şahıs şirketinin vergi avantajları nelerdir?

Başlangıçta belirli vergi muafiyetleri ve teşvikleri olabilir. Ancak gelir arttıkça vergi dilimleri yükselir.

Şahıs şirketi kapatmak zor mu?

Şahıs şirketi kapatmak, kurmaktan daha basit bir süreçtir. Vergi dairesine başvurarak ve borcu yoktur yazısı alarak işlemleri tamamlayabilirsiniz.

Kıdem tazminatı şahıs şirketi sahipleri için geçerli mi?

Şahıs şirketi sahibi, kendi şirketi için çalışan konumunda olmadığı için kıdem tazminatı hakkı bulunmaz. Ancak şirket bünyesinde çalışan personeli için iş hukuku gereği kıdem tazminatı yükümlülüğü vardır.