İş Güvenliği Uzmanı Olmak İçin Hangi Bölümü Okumalı? 2025

İş Güvenliği Uzmanı Mesleği: Tanım ve Genel Bakış

İş Güvenliği Uzmanı (İSG Uzmanı), çalışma ortamlarının güvenli ve sağlıklı olmasını sağlamakla görevli profesyoneldir. İş yerindeki riskleri belirler, değerlendirir ve bu riskleri ortadan kaldırmak veya minimize etmek için gerekli önlemleri planlar, uygular ve denetler. İş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygunluğun sağlanması, çalışanların bilinçlendirilmesi ve acil durum planlarının hazırlanması da İSG Uzmanının sorumlulukları arasındadır. Bu meslek, hem insan hayatını koruma hem de işletmelerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından büyük önem taşır.

Neden İş Güvenliği Uzmanlığı?

İş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi, günümüz çalışma hayatının en kritik konularından biridir. İş Güvenliği Uzmanları, bu alanda uzmanlaşarak hem bireysel kariyerlerinde tatmin edici bir yol çizebilir hem de toplumsal fayda sağlayabilirler. Sürekli gelişen mevzuat ve artan farkındalık ile birlikte, bu mesleğe olan talep de giderek yükselmektedir.

İş Güvenliği Uzmanlığı İçin En Uygun Üniversite Bölümleri

İş Güvenliği Uzmanı olmak için doğrudan bir lisans bölümü bulunmamakla birlikte, mühendislik fakültelerinin çeşitli bölümlerinden mezun olanlar bu alanda kariyer yapabilirler. Temel amaç, analitik düşünme yeteneği, problem çözme becerisi ve teknik bilgiye sahip olmaktır. İşte en uygun bölümler:

1. Mühendislik Fakültesi Bölümleri

Mühendislik, iş güvenliği uzmanlığı için en yaygın ve tercih edilen eğitim yoludur. Mühendislik disiplinleri, karmaşık sistemleri anlama, risk analizi yapma ve çözüm üretme konularında güçlü bir altyapı sunar.

a) Endüstri Mühendisliği

Endüstri Mühendisliği, üretim ve hizmet sistemlerinin verimliliğini, kalitesini ve güvenliğini artırmaya odaklanır. Bu bölüm, süreç analizi, risk yönetimi, ergonomi ve insan faktörleri gibi iş güvenliğiyle doğrudan ilgili konuları kapsar. Endüstri mühendisleri, iş akışlarını optimize ederken aynı zamanda çalışanların sağlığını ve güvenliğini de göz önünde bulundururlar. Bu nedenle, İSG Uzmanlığı için en ideal bölümlerden biridir.

b) Makine Mühendisliği

Makine Mühendisliği, makinelerin, ekipmanların ve sistemlerin tasarımı, üretimi, bakımı ve işletilmesiyle ilgilenir. İş yerlerindeki makinelerin güvenli kullanımı, tehlikeli maddelerin yönetimi ve proses güvenliği gibi konularda makine mühendislerinin bilgisi kritik öneme sahiptir. Tehlikeli makine ve ekipmanların risk analizlerini yapmak, güvenli çalışma koşullarını sağlamak bu bölüm mezunları için doğal bir kariyer yoludur.

c) Kimya Mühendisliği

Kimya Mühendisliği, kimyasal süreçlerin ve tesislerin tasarımı, işletilmesi ve güvenliği üzerine yoğunlaşır. Kimyasal maddelerin depolanması, taşınması, kullanımı ve bertarafı sırasında ortaya çıkabilecek riskler, kimya mühendislerinin uzmanlık alanına girer. Tehlikeli kimyasallarla çalışan iş yerlerinde İSG Uzmanı olarak görev almak isteyenler için güçlü bir temel oluşturur.

d) İnşaat Mühendisliği

İnşaat Mühendisliği, binaların, köprülerin, yolların ve diğer altyapı projelerinin tasarımı, yapımı ve bakımıyla ilgilenir. İnşaat sahaları, doğası gereği yüksek riskli çalışma ortamlarıdır. Yükseklik kazaları, düşen cisimler, makine kullanımı ve malzeme yönetimi gibi konularda inşaat mühendislerinin bilgisi, iş güvenliği uygulamaları için vazgeçilmezdir.

e) Elektrik Mühendisliği

Elektrik Mühendisliği, elektrik sistemlerinin tasarımı, geliştirilmesi ve bakımı üzerine odaklanır. Elektrik çarpması, kısa devreler, patlamalar gibi elektrik kaynaklı riskler, iş yerlerinde ciddi tehlikeler oluşturabilir. Elektrik tesislerinin güvenliği, ekipmanların doğru kullanımı ve elektrikle ilgili acil durum prosedürleri, bu bölüm mezunlarının İSG alanındaki katkısını belirler.

f) Metalurji ve Malzeme Mühendisliği

Metalurji ve Malzeme Mühendisliği, metallerin ve diğer malzemelerin özelliklerini, üretim süreçlerini ve uygulamalarını inceler. Özellikle sanayi sektöründe, yüksek sıcaklık, basınç, kimyasal etkileşimler ve tehlikeli maddelerle çalışılan ortamlarda malzeme seçimi ve kullanımı, iş güvenliği açısından büyük önem taşır. Bu bölüm mezunları, malzemelerin güvenli kullanımına yönelik riskleri değerlendirmede yetkin olurlar.

g) Çevre Mühendisliği

Çevre Mühendisliği, doğal çevrenin korunması, kirliliğin önlenmesi ve sürdürülebilir kalkınma üzerine odaklanır. İş yerlerindeki çevresel riskler, atık yönetimi, hava ve su kirliliği gibi konular, iş sağlığı ve güvenliğiyle doğrudan ilişkilidir. Tehlikeli atıkların yönetimi, çevresel etkilerin azaltılması ve çalışanların maruz kalabileceği zararlı maddelerin kontrolü gibi alanlarda Çevre Mühendisleri önemli rol oynar.

2. Fen Bilimleri Fakültesi Bölümleri

Bazı fen bilimleri bölümleri de iş güvenliği alanında kariyer yapma imkanı sunar.

a) Fizik Mühendisliği

Fizik Mühendisliği, fiziksel prensiplerin mühendislik uygulamalarına aktarılmasıyla ilgilenir. Radyasyon güvenliği, gürültü kontrolü, titreşim analizi ve tehlikeli maddelerin fiziksel etkileri gibi konularda fizik mühendislerinin bilgisi, iş güvenliği uygulamalarında değerli olabilir.

b) Kimya Bölümü

Kimya bölümü mezunları, kimyasal maddelerin tehlikeleri, reaksiyonları ve güvenli kullanımı konusunda derinlemesine bilgiye sahiptir. Özellikle kimya endüstrisi, laboratuvarlar ve kimyasal depolama alanlarında İSG Uzmanı olarak görev alabilirler.

Alternatif Bölüm Seçenekleri ve Yüksek Lisans

Yukarıda belirtilen mühendislik ve fen bilimleri bölümlerinin yanı sıra, İş Sağlığı ve Güvenliği alanında yüksek lisans yaparak da bu mesleğe adım atılabilir. Bazı üniversitelerin İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) ön lisans veya lisans programları da bulunmaktadır. Ancak, İSG Uzmanlığı sınavına girebilmek için genellikle mühendislik fakültelerinin ilgili bölümlerinden mezun olmak veya belirli sertifikalara sahip olmak gerekmektedir.

a) İş Sağlığı ve Güvenliği Lisans Programları

Bazı üniversiteler, doğrudan İş Sağlığı ve Güvenliği lisans programları sunmaktadır. Bu programlar, iş yerindeki riskleri belirleme, değerlendirme ve kontrol etme konusunda daha kapsamlı bir eğitim verir. Ancak, bu bölümlerin kontenjanları ve tercih edilme oranları mühendislik bölümlerine göre daha düşüktür.

b) İş Sağlığı ve Güvenliği Yüksek Lisans Programları

Lisans eğitimini farklı bir alanda tamamlamış kişiler, İş Sağlığı ve Güvenliği alanında yüksek lisans yaparak İSG Uzmanı olma yolunda ilerleyebilirler. Bu, mevcut bilgi birikimini İSG alanıyla entegre etmek için etkili bir yöntemdir.

Bölüm Puanları ve Sıralamaları (2025 Tahmini)

İş Güvenliği Uzmanlığı için en popüler olan mühendislik bölümlerinin puanları ve sıralamaları her yıl değişmekle birlikte, genellikle yüksek puan ve sıralama gerektiren bölümlerdir. 2025 yılı için tahmini puan ve sıralamalar şu şekildedir:

Bölüm Adı	Tahmini Taban Puan (2025)	Tahmini Taban Sıralama (2025)
Endüstri Mühendisliği	450-520	5.000-25.000
Makine Mühendisliği	430-500	10.000-30.000
Kimya Mühendisliği	420-490	15.000-35.000
İnşaat Mühendisliği	410-480	20.000-40.000
Elektrik Mühendisliği	400-470	25.000-45.000
Metalurji ve Malzeme Mühendisliği	380-450	30.000-50.000
Çevre Mühendisliği	370-440	35.000-55.000
Fizik Mühendisliği	360-430	40.000-60.000
Kimya Bölümü	350-420	45.000-65.000

Not: Bu puan ve sıralamalar yalnızca tahminidir ve ÖSYM tarafından açıklanacak güncel verilere göre farklılık gösterebilir.

Önerilen Üniversiteler

Türkiye'de İş Güvenliği Uzmanlığı alanında iyi eğitim veren birçok üniversite bulunmaktadır. Bölüm seçimi yaparken üniversitenin akademik kadrosunu, laboratuvar imkanlarını ve kariyer merkezinin faaliyetlerini göz önünde bulundurmak önemlidir.

Devlet Üniversiteleri

• Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)
• İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ)
• Boğaziçi Üniversitesi
• Hacettepe Üniversitesi
• Ankara Üniversitesi
• Ege Üniversitesi
• Dokuz Eylül Üniversitesi
• Gazi Üniversitesi
• Yıldız Teknik Üniversitesi
• İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

Vakıf Üniversiteleri

• Sabancı Üniversitesi
• Bilkent Üniversitesi
• Koç Üniversitesi
• Bahçeşehir Üniversitesi
• Özyeğin Üniversitesi
• İstanbul Bilgi Üniversitesi
• Doğuş Üniversitesi

Bu üniversiteler, mühendislik fakülteleri bünyesinde sundukları eğitimlerle İSG Uzmanlığı için güçlü bir temel oluşturmaktadır.

Yan Dal ve Çift Anadal Seçenekleri

Mühendislik fakültelerinde okurken, İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili yan dal veya çift anadal programları sunuluyorsa, bu seçenekleri değerlendirmek kariyerinize önemli bir avantaj katabilir. Bu programlar, mezuniyet sonrası İSG Uzmanlığı sertifikası almak için gereken derslerin bir kısmını önceden almanızı sağlayabilir.

Yan Dal Nedir?

Yan dal, öğrencinin kayıtlı olduğu ana lisans programına ek olarak, farklı bir lisans programından belirli sayıda ders alarak o alanda yetkinlik kazanmasını sağlayan bir programdır. İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili yan dal programları, temel İSG prensiplerini öğrenmek için iyi bir fırsattır.

Çift Anadal Nedir?

Çift anadal, öğrencinin aynı anda iki farklı lisans programını tamamlamasını sağlayan bir programdır. Eğer üniversitenizde İş Sağlığı ve Güvenliği gibi bir bölüm çift anadal olarak sunuluyorsa, bu, hem mühendislik diploması hem de İSG alanında daha derinlemesine bir eğitim almanızı sağlar.

Bölüm Dersleri ve Müfredat

İş Güvenliği Uzmanı olmak için okunacak bölümlerin müfredatları, alanın gerektirdiği bilgi ve becerileri kazandırmaya yöneliktir. Temel mühendislik derslerinin yanı sıra, iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili özel dersler de müfredatta yer alır.

Ortak Dersler (Mühendislik Bölümleri İçin)

• Matematik (Analiz, Lineer Cebir, Diferansiyel Denklemler)
• Fizik (Mekanik, Elektrik, Termodinamik)
• Kimya (Genel Kimya, Organik Kimya)
• Teknik Resim ve Tasarım
• Malzeme Bilimi
• Temel Programlama

İş Güvenliği ile İlgili Dersler (Genellikle Seçmeli veya Yüksek Lisans Düzeyinde)

• İş Sağlığı ve Güvenliği Temel Prensipleri
• Risk Değerlendirmesi ve Yönetimi
• İş Hukuku ve Mevzuatı
• Ergonomi ve Fiziksel Faktörler
• Kimyasal ve Biyolojik Riskler
• Yangın Güvenliği ve Acil Durum Planları
• İş Kazaları İncelemesi ve Kök Neden Analizi
• Psikososyal Riskler ve Stres Yönetimi
• İş Hijyeni ve Çevresel İzleme
• İş Güvenliği Denetimi ve Raporlama

Staj ve Pratik Deneyim

Üniversite eğitimi sırasında yapılacak stajlar, İSG Uzmanı olma yolunda kritik öneme sahiptir. Stajlar, teorik bilgilerin pratikle buluşmasını sağlar ve iş dünyasını yakından tanıma fırsatı sunar.

Staj Türleri ve Önemi

• Zorunlu Stajlar: Birçok mühendislik bölümünde belirli sayıda zorunlu staj bulunmaktadır. Bu stajlar, öğrencilerin iş yerlerindeki süreçleri öğrenmelerini ve sorumluluk almalarını sağlar.
• Gönüllü Stajlar: Öğrenciler, kariyer hedeflerine yönelik olarak gönüllü stajlar yaparak ilgili sektörlerde deneyim kazanabilirler.
• OSGB Stajları: Özellikle İSG Uzmanı olmayı hedefleyen öğrenciler için Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri (OSGB) bünyesinde yapılan stajlar, mesleğin inceliklerini öğrenmek açısından çok değerlidir.

Stajlar sırasında, iş yerindeki riskleri gözlemlemek, mevcut güvenlik önlemlerini incelemek ve İSG Uzmanlarının çalışmalarına tanıklık etmek, gelecekteki kariyeriniz için paha biçilmez bir deneyim olacaktır.

Mezuniyet Sonrası Kariyer Yolları

Lisans eğitimini tamamladıktan sonra, İSG Uzmanı olabilmek için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumlardan İş Güvenliği Uzmanlığı eğitimini alıp, bakanlıkça yapılan sınavda başarılı olmak gerekmektedir. Sınavda başarılı olanlar, C, B veya A sınıfı İş Güvenliği Uzmanı unvanını alırlar.

Kariyer Yolları

• C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı: Genellikle az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde görev alırlar.
• B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı: Tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde görev alırlar.
• A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı: Çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerinde görev alırlar ve en üst düzey yetkinliğe sahiptirler.

Çalışma Alanları

İş Güvenliği Uzmanları, geniş bir yelpazede çalışma imkanına sahiptir:

• Sanayi Tesisleri: Fabrikalar, üretim atölyeleri, enerji santralleri.
• İnşaat Sektörü: Şantiyeler, müteahhitlik firmaları.
• Sağlık Kuruluşları: Hastaneler, klinikler.
• Eğitim Kurumları: Üniversiteler, okullar.
• Taşımacılık ve Lojistik: Depolar, limanlar, havaalanları.
• Kamu Kurumları: Belediyeler, bakanlıklar.
• Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri (OSGB): İş sağlığı ve güvenliği hizmeti veren özel şirketler.

Maaş Beklentisi

İş Güvenliği Uzmanı maaşları, sınıfına, deneyimine, çalıştığı sektöre, şirketin büyüklüğüne ve bulunduğu şehre göre değişiklik göstermektedir. 2025 yılı itibarıyla ortalama maaş aralığı 40.000 TL ile 75.000 TL arasında olup, deneyimli ve A sınıfı uzmanlar daha yüksek gelir elde edebilmektedir.

Sık Sorulan Sorular

1. İş Güvenliği Uzmanı olmak için hangi bölüm okunmalı?

İş Güvenliği Uzmanı olmak için en uygun bölümler mühendislik fakültelerinin Endüstri, Makine, Kimya, İnşaat, Elektrik, Metalurji ve Malzeme, Çevre Mühendisliği gibi bölümleridir. Fen Bilimleri fakültelerinin Fizik ve Kimya bölümleri de tercih edilebilir. Ayrıca, İş Sağlığı ve Güvenliği lisans veya yüksek lisans programları da bu alana yönlendirebilir.

2. Sadece mühendislik mezunları mı İSG Uzmanı olabilir?

Hayır, belirli şartları sağlayan farklı lisans mezunları da İSG Uzmanı olabilir. Ancak, mühendislik fakültesi mezunları için bu yol daha yaygın ve kolaydır. Yüksek lisans veya belirli sertifika programları ile diğer alan mezunları da İSG Uzmanı olabilmektedir.

3. İş Güvenliği Uzmanlığı sınavı nasıl oluyor?

İş Güvenliği Uzmanlığı sınavı, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumlarca düzenlenir. Sınav, çoktan seçmeli sorulardan oluşur ve iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı, risk yönetimi, iş kazaları gibi konularda bilgiyi ölçer.

4. Maaşlar ne kadar?

2025 yılı itibarıyla İş Güvenliği Uzmanı maaşları ortalama 40.000 TL ile 75.000 TL arasında değişmektedir. Deneyim ve sınıflandırma (C, B, A) maaş üzerinde belirleyicidir.

5. Hangi üniversite daha iyi?

ODTÜ, İTÜ, Boğaziçi gibi devlet üniversiteleri ile Sabancı, Bilkent, Koç gibi vakıf üniversiteleri mühendislik alanlarında güçlü eğitim vermektedir. Üniversite seçimi yaparken akademik kadro, laboratuvar imkanları ve kariyer merkezinin desteği önemlidir.

6. OSGB ne demektir?

OSGB, Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi'nin kısaltmasıdır. İş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunmak üzere devlet tarafından yetkilendirilmiş özel şirketlerdir.

7. İş Güvenliği Uzmanı olmak için hangi sertifikalar gereklidir?

İş Güvenliği Uzmanı olabilmek için öncelikle lisans eğitimini tamamlamak, ardından İSG eğitimini alıp bakanlık sınavında başarılı olmak gerekmektedir. Bu başarı sonucunda İSG Uzmanı belgesi (C, B, A sınıfı) alınır.

8. Mesleki gelişim için neler yapılmalı?

Mesleki gelişim için sürekli eğitimlere katılmak, seminerleri takip etmek, güncel mevzuatı yakından izlemek ve sektörel yayınları okumak önemlidir. Ayrıca, İSG alanındaki yenilikleri ve teknolojileri takip etmek kariyerinizde ilerlemenizi sağlar.